Bibliografia

Szanowny Czytelniku, jeśli trafiłeś na tę stronę i zainteresowała Cię historia naszej świdnickiej wieży ratuszowej, odbudowanej po 45 latach po zawaleniu, zapraszamy Cię do dalszej lektury. Znajdziesz tu historię wieży przed zawaleniem, historię jej odbudowy oraz wiele ciekawostek z nią związanych.

Niestety, świdnicka wieża ratuszowa, jak do tej pory, nie doczekała się pełnej, samodzielnej monografii w języku polskim. Zazwyczaj jej historia była ujmowana przy okazji opisywania dziejów i rozwoju całego bloku śródrynkowego, łącznie z ratuszem. Wyjątkiem jest kronika wieży ratuszowej, napisana na początku XIX wieku przez świdniczanina Kallinicha „Bemerkungen uber den Rathsthurm der Stadt Schweidnitz, nach Zeitgeschichten und Urkunden”. Została ona włożona do kuli na hełmie wieży ratuszowej w 1822 roku i dzięki temu przetrwała do dnia dzisiejszego i obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Dawnego Kupiectwa.

Jednym z pierwszych polskich opracowań, w którym możemy znaleźć informacje o wieży, są „Studia z historii budowy miast polskich. Zarys rozwoju przestrzennego miasta Świdnicy” Władysława Dziewulskiego, wydane w 1957 roku w Warszawie. Temat ratusza i wieży omówiła także Danuta Hanulanka w wydanej w 1961 roku (drugie wydanie, poprawione 1973 rok) we Wrocławiu monografii „Świdnica”. Interesującą pozycją jest wydana w 1997 roku we Wrocławiu książka Rafała Czernera i Czesława Lasoty „Blok ratuszowy w Świdnicy do połowy XVI wieku”, traktująca o rozwoju tej części starego miasta przede wszystkim w oparciu o badania archeologiczne bloku śródrynkowego. Popularnonaukową historię wieży ratuszowej i starania jej odbudowy opracował Marek Furmankiewicz w wydanym w 1999 roku w Świdnicy „Roczniku świdnickim 1998” – „Historia i plany odbudowy wieży ratuszowej w Świdnicy”.

Jedną z ostatnich publikacji, jaka ukazała się w języku polskim, a obejmowała tę tematykę, jest „Geschichte der Stadt Schweidnitz” Heinricha Schuberta (wyd. 1911 rok). W 2006 roku tłumaczenia tej pozycji na język polski dokonał Sobiesław Nowotny - „Szkice z historii miasta Świdnicy” Tom I, 2006 rok i tom II wyd. 2007 rok). Wprawdzie nie ma tu osobnego materiału poświęconego wieży, ale bardzo dużo informacji o niej zawiera rozdział „Ratusz”.

Artykuły o historii wieży ratuszowej ukazały się także między innymi w świdnickiej prasie: Andrzeja Dobkiewicza „Wieża ratuszowa” cz. I i II, „Wiadomości Świdnickie” nr 32 i 33/1992 rok; Wiesława Rośkowicza „Świdnicki ratusz”, Wiadomości Świdnickie nr 40/1993 rok; czy Sobiesława Nowotnego „Wieża ratusza”, „Wiadomości Świdnickie” 2011 rok (opublikowane również na „Portalu Powiatu Świdnickiego WS-24.pl” (http://ws-24.pl).

Historię wieży świdnickiego ratusza w skondensowanej formie opisał także Andrzej Scheer w „Kalendarzu Świdnicki 1995”, wydanym w Świdnicy.

Sporo informacji o wieży – chociaż niestety rozproszonych – można znaleźć w publikacjach niemieckojęzycznych lub łacińskich, niestety, dostępnych jedynie w bibliotekach i muzeach. Składają się na nie zarówno stare kroniki, pisane z reguły w XVI-XVIII wieku, których jedynie nieliczne zapiski zostały przetłumaczone na język polski przy okazji opracowania różnorodnej tematyki. Do najważniejszych prac należą kroniki: Balthasara Uslera i Balthasara Seilera, Michaela Steinberga, Daniela Czepki von Reigersfelda, Ephraima Ignatiusa Naso, Augusta Helbinga oraz kilka kronik anonimowych autorów. Ciekawostek związanych z wieżą dostarczają także pamiętniki i inne dzieła dawnych świdniczan, np. Augusta Gotfryda Hoffmanna czy Nikolausa Thomasa. Informacje o wieży znajdujemy także u XIX-wiecznych historyków niemieckich – F. J. Schmidta „Geschichte der Stadt Schweidnitz” (tom I wyd. 1846 roku, tom II wyd. 1848 roku – pozycja kilkakrotnie wznawiana w Niemczech w ciągu kilkunastu ostatnich lat) i W. Schirrmanna „Chronik der Stadt Schweidnitz” (wyd. ok. 1909 roku).

Osobną grupę materiałów poświęconych wieży ratuszowej tworzą opracowania archeologiczno-architektoniczne, powstałe w wyniku przeprowadzonych w ostatnim dwudziestoleciu badań i studiów. Niestety, powstałe na zamówienie i zlecenie różnych instytucji, nie zostały wydane drukiem, pozostając w formie maszynopisów, które zostały zarchiwizowane w biurach projektowych, muzeach czy urzędach zlecających ich opracowanie. Niewykluczone, że pozycje te – o ile zostaną udostępnione przez właścicieli, zostaną zdigitalizowane na naszej stronie internetowej tak, aby dostęp do wyników badań architektów i archeologów oraz dociekań historyków miało jak najszersze grono miłośników historii. Podobnie rzecz się ma z ikonografią poświęconą wieży, która zachowała się w postaci rycin z XVII-XIX wieku, pocztówek i fotografii. Te również będą systematycznie udostępniane w naszej Galerii.

Z wyjątkiem kilku pozycji, wszystkie wymienione książki, opracowania i artykuły są dostępne w formie oryginałów lub kserokopii w Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy.

Kronika Michaela Steinberga jest częścią opracowania „Scriptores rerum silesiacarum. Bd. 11, Schweidnitzer Chronisten des XVI. Jahrhunderts.”, jakie jest zdigitalizowane w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej (http://www.sbc.org.pl). W tej samej bibliotece znajduje się zdigitalizowana kronika W. Schirrmanna „Chronik der Stadt Schweidnitz”. W Opolskiej Bibliotece Cyfrowej (http://obc.opole.pl), zdigitalizowana jest książka „Geschichte der Stadt Schweidnitz” Heinricha Schuberta. Kronika Baltazara Uslera i Baltazara Seilera – „Annales et res Svidnicenses, Excerpta aus Balthaus: Usleri Svidnic: und Balthas: Seileri Pistoris Svid: Geschribenen Chronicis meist Svidnicensia betreffend, Ab Anno 1216-1633).” w formie rękopisu znajduje się w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego, Oddział Rękopisów, Akc. 1950/1055. Dzieło „Phoenix redivivus, ducatuum Svidnicencis Javroviensis.” Ephraima Ignatiusa Naso, jest zdigitalizowane w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego (http://www.bibliotekacyfrowa.pl).